Bali Info

Steden en kunst
Denpasar is sinds 1958 de hoofdstad van Bali en het is ook de grootste stad van het eiland. De luchthaven Ngurah Rai ligt er vlakbij en via het busstation kun je in bemo’s of minibusjes naar andere plaatsen op het eiland. De stad heeft een aantal culturele bezienswaardigheden, zoals de drukbezochte Jaganatha-tempel en het Bali Museum met een interessante collectie traditionele Balinese kunst en kunstnijverheid, daterend vanaf de prehistorie tot heden. Er zijn een aantal paleizen, zoals het Pemecutan paleis dat tegenwoordig een hotel is, gerund door de laatste koning van Denpasar, Ida Tjokorda Pemecutan. In Denpasar is het ook goed winkelen. Allereerst is er de markt Pasar Badung, de grootste markt van Bali, die 24/7 open is. Behalve de voedselmarkt is de uitgebreide non-food afdeling interessant. Prachtig is het gedeelte waar de exotische bloemen worden verkocht, die een rol spelen bij religieuze offers. Tegenover de Pasar Badung, aan de andere kant van de rivier de Badung, staat de vier verdiepingen tellende Pasar Kumbasari. Dit is een traditionele kunstmarkt met onder meer sarongs, schilderijen, textiel, houtsnijwerk en andere traditionele kunstnijverheid. Los van de markt zijn er nog een aantal winkelstraten, zoals de Jalan Sulawesi, waar in een regenboog aan prachtige kleuren kleding en textiel wordt verkocht. In de Jalan Hasanuddin moet je zijn als je op zoek bent naar sieraden. Er worden zowel traditionele als moderne sieraden verkocht. Na Denpasar is Singaraja de tweede grootste stad van Bali. Singaraja heeft een rijke geschiedenis, als haven van het koninkrijk Buleleng was het vanaf de tiende eeuw al een belangrijk handelscentrum. Toen Bali een Nederlandse kolonie werd, werd de stad het bestuurlijke centrum. Bij de onafhankelijkheid van Indonesië bleef Singaraja de hoofdstad van Bali, maar dit veranderde later naar Denpasar. Stukken van deze bewogen geschiedenis zijn nog te zien in het multiculturele Singaraja, waaronder koloniale architectuur, het voormalige koninklijke paleis Puri Agung Singaraja en de Gedong Kirtya, een unieke bibliotheek en museum gewijd aan op lontarpalm-bladeren getatoeëerde teksten. Ook Semarapura, de vroegere hoofdstad van het machtige koninkrijk Klungkung, is zeer de moeite waard. De stad werd in de zestiende eeuw gesticht door de Javanen en voor een groot deel verwoest tijdens de Nederlandse verovering in 1908. Toch geven overblijfselen zoals als het Taman Gili, twee gebouwen van het in 1710 gebouwde koninklijk paleis, een goede indruk van de vroegere rijkdom. Tot slot Ubud, het culturele hart van Bali, met name een populaire bestemming voor kunstliefhebbers- en verzamelaars. Koning Tjokorde Gede  Agung Sukawati bouwde er in 1930 een hotel en zette, samen met Balinese en Europese kunstenaars, Ubud op de kaart als artistiek centrum van Bali. Behalve winkels, cafés, restaurants en hotels vind je er dan ook talloze kunstmusea en galeries. Voorbeelden zijn het Neka Art Museum, het Puri Lukisan Museum en de Seniwati Gallery, waar kunst van vrouwelijke Balinese kunstenaars wordt tentoongesteld. Dan zijn er nog het Agung Rai Museum of Art (ARMA), het Antonio Blanco Museum en het Rudana Museum & Gallery. Zelfs het koninklijk paleis Puri Saren, waar nog steeds nakomelingen van de koning wonen, is tegenwoordig vooral museum en artistiek en centrum. 

Tempels op Bali
In tegenstelling tot de rest van Indonesië, dat overwegend islamitisch is, is Bali hindoeïstisch. Balinezen hangen een vorm van hindoeïsme aan, die hun oorspronkelijke Balinese mythologieën combineert met het hindoeïsme uit Zuid-Oost Azië. Religie is nauw verweven in het dagelijkse even van de Balinees en je ziet overal offers, bij tempels, huis-tempels en voor winkels en markten. Zelfs de vermaarde kunstzinnigheid van de Balinezen heeft een nauwe band met de religie. Muziek en dans is niet zomaar vermaak, maar heeft spirituele dimensie. Ook de schilderijen, textiel, houtsnijwerk en de sieraden die tegenwoordig voor de toerist worden gemaakt, hadden oorspronkelijk een religieuze functie. Daarnaast zijn er heel veel tempelcomplexen op Bali, te veel om op te noemen, vandaar hier een beperkte greep uit de meest markante.
De Pura Besakih is het grootste tempelcomplex van Bali en wordt ook wel de “Moedertempel” genoemd. Het bouwwerk staat op zo’n duizend meter hoogte op de heilige berg de Gunung Agung. Het complex is eeuwenoud en alleen toegankelijk voor hindoes. Wel kun je de prachtige binnenplaatsen en de Pura Penataran Agung, met een elf-lagige meru, bewonderen vanaf een wandelpad er omheen. Dr Pura Luhur Uluwatu, één van de heiligste tempels van Bali, staat op een spectaculaire plaats, op een klif tachtig meter boven zeeniveau. Deze tempel werd in de elfde eeuw gebouwd van zwart koraal en gewijd aan de goden van de zee en vijf eeuwen later werd het geheel gerenoveerd tot het huidige complex. In het dorp Bedulu zijn twee tempels, die een bezoek waard zijn. De Pura Pengastulan is een grote tempel in de karakteristieke Art deco-stijl van de Balinese architect en kunstenaar I Gusti Nyoman Lempad, die zelf uit Bedulu kwam. Hij bouwde ook de prachtige Pura Taman Saraswati, gewijd aan Saraswati, de godin van de kunst die Ubud duidelijk gunstig gestemd is. De tempel wordt omringd door een schitterende lotusvijver en bevat tal van fraaie beeldhouwwerken. Ernaast is het Café Lotus, waar je heerlijk eten kunt eten met uitzicht op de schitterende tempel. Interessant zijn ook tempels, die werden gebouwd rond een bron, zoals de kleine, sfeervolle Pura Gunung Kawi Sebatu en de Pura Tirta Empul, die juist een enorm bad heeft met fonteintjes en heilig en geneeskrachtig water. Op dit soort plaatsen kun heerlijk ontspannen en gemakkelijk in hogere sferen raken. De Pura Tanah Lot is in de zestiende eeuw gebouwd op een klein eilandje vlakbij de kust. Hoewel het complex niet toegankelijk is voor toeristen, is het een belangrijke trekpleister. Rond zonsondergang is het het drukst bij de veel gefotografeerde tempel. Ook op eilandjes, niet aan de kust maar hoog in de bergen, staat de Pura Ulun Danu Bratan. Het zeventiende eeuwse complex in het Bratanmeer is onder andere gewijd aan de godin Dewi Danu, de godin van het water, en ook Gautama de Boeddha heeft er een schrijn. Tot slot nog twee tempels met bijzondere afbeeldingen. De dodentempel Pura Dalem van Jagaraga is niet uniek vanwege de reliëfs met afschrikwekkende beelden van zondaars in de hel, want dat is normaal voor een dodentempel. Gebouwd in de twintigste eeuw, toont de Pura Dalem van Jagaraga allerlei ongebruikelijke taferelen met fietsers, boten en vliegtuigen en een Nederlander in een T Ford. Ook in de landbouwtempel Pura Meduwe Karang figureert een Nederlander, de schilder Nieuwenkamp, op een niet geheel anatomisch juiste fiets.

Strand, zee en watersport op Bali
Bali lijkt voor elke doelgroep een speciaal strand te hebben. Al naar gelang je leeftijd, hobby’s en uitgaansbehoefte, kun je de perfecte badplaats uitzoeken. De meest toeristische plaats is Kuta, die met de schitterende witte zandstranden met hoge golven de hoofdstad van de Balinese surf-scene vormt. De stad heeft een divers aanbod aan accommodaties, variërend van klasse-hotels tot eenvoudige vormen van onderdak. Er zijn betaalbare eethuisjes en restaurants met een internationale keuken en een uitgebreid winkelaanbod. Ook is het uitgaansleven in Kuta ongeëvenaard. Rustiger zijn de zwarte zandstranden van Canggu. Ook hier hoge golven, waardoor de zee geschikter is voor surfers dan voor zwemmers en snorkelaars. Wel lenen de stranden zich voor een wandeling of een ritje te paard vanuit de Umalas Stables. De badplaats Sanur is eveneens rustiger dan het drukke Kuta. Het plaatsje ontstond als nederzetting van Europese schilders naast het Bali Beach hotel. Sanur heeft een prachtig, vijf kilometer lang zandstrand en is vooral geschikt voor ouderen en rustzoekers. De zee is kalm en ondiep en bij laagwater komen stukken land en koraal boven water. Het dorpje Seminyak heeft zich ontwikkeld tot een chique badplaats met mondaine restaurants en bars, exclusieve boetiekjes en veel luxueuze Spa centra. De grijze zandstranden, Seminyak Beach en Petitenget Beach, zijn uitgestrekt en rustig en je kunt er van de prachtige zonsondergangen genieten in elegante uitgaansgelegenheden. Het strand van het slaperige vissersdorpje Jimbaran is onovertroffen. Het heeft wit zand en zeer rustig zwemwater, omdat het strand door een rif beschermd wordt. Er is geen bruisend nachtleven, maar wel winkeltjes en strandtenten, waar gegrilde verse vis gepaard gaat met spectaculaire zonsondergangen.

Voor gezinnen met kinderen
is Tuban ideaal. Het voormalige vissersdorpje heeft uitstekende voorzieningen en daarnaast een aantal pretparken, waarvan de populairste het Waterbom Park is, een zwemparadijs met spannende attracties en glijbanen in een weelderige tropische omgeving. Nusa Dua is de gesloten toeristen-enclave op het Bukit schiereiland in de zuidelijke punt van Bali. Dit unieke toeristenoord is een droomland met rustige, perfect aangelegde witte zandstranden en tal van luxe voorzieningen en recreatiemogelijkheden, zoals tennissen, duiken, snorkelen en paardrijden en golfen. Het vissersdorpje Benoa, op de uiterste noordpunt van de landtong Tanjung Benoa, was eeuwenlang een belangrijke handelspost. Benoa ademt nog steeds een dorpse sfeer en het plaatselijke toerisme is  vooral gericht op de zee. Een uitvalsbasis om te duiken, windsurfen en waterskiën en de restaurants blinken uit in verse vis en zeevruchten, en prachtige vergezichten. De haven Pelabuhan Benoa is het startpunt voor cruises en je ziet er vaartuigen in alle soorten en makten. Bij verschillende rederijen kun je een bootreisjes regelen, zoals een dagtocht naar het dichtbijgelegen paradijselijk eilandje Nusa Lembongan. Ook in het rustige noordwesten, ver van het massatoerisme rond Denpasar, is een aantal bijzondere stranden te vinden met vaak eenvoudige hotels en restaurants. Bijvoorbeeld Medewi Beach, een surfstrand voor gevorderden met krachtige golven tot zeven meter hoog. De ongerepte zwarte zandstranden van Pemuteran, omringd door het Nationaal Park, zijn juist weer geschikt om te snorkelen en te duiken. Je ziet er koraalriffen, prachtige exotische vissen en er is een reservaat voor zeeschildpadden. In het noorden van Bali ligt nog de streek Lovina met het Pantai Lovina of Lovina Beach. Hier werd een reeks vissersdorpen in de jaren vijftig door de laatste koning van Buleleng ontwikkeld voor het toerisme. Lovina, een samentrekking van “Love Indonesia”, is een relatief rustige streek met een mooi zwart zandstrand. Het dorp Kalibubuk, met een boulevard, hotels, restaurants, cafés, winkels en duikscholen, vormt het touristische centrum.

Natuur op Bali
Behalve van kunst, cultuur en prachtige stranden kun je op Bali ook genieten van een exotische, deels ongerepte natuur. Bijvoorbeeld op Nusa Penida, het grootste van drie eilanden voor de zuid-oostkust. Het eiland, waar verschillende veerdiensten heengaan, is nog nauwelijks ontwikkeld. Wel zijn er een paar eenvoudige pensions en je kunt er scooters huren. En vooral de ruige natuur, prachtige ongerepte zandstranden en kristalhelder water. Het rivierdal van de Ayung, de langste rivier van Bali, is eveneens een stukje natuurschoon. De prachtige vallei, geflankeerd door terrasvormige rijstvelden, wordt gezien als de mooiste van Ubud. Er worden trekking-tochten door het dal aangeboden door locale gidsen en bij de Sobek Company kun je wildwater-varen op de rivier. Voor nog meer exotische activiteiten ga je naar het Elephant Safari Park in Taro. In dit diervriendelijke en ecologische park maak je kennis met dit fascinerende dier en natuurlijk kun je in een passende omgeving een ritje op een olifant maken. Het Taman Nasional Bali Barat, het Nationaal Park West-Bali, is een enorm natuurgebied, dat ongeveer 5% van de totale oppervlakte van het eiland beslaat. Het park bevat verschillende ecosystemen zoals oude vulkanen, een strand met koraalriffen, het eiland Menjangan, mangrovebossen en moerassen, savannen, grasland en een tropisch regenwoud. Het park is alleen te voet toegankelijk. Het eiland Menjangan, dat er deel van uitmaakt, heeft waarschijnlijk de beste duik- en snorkelgebieden van Bali. Onder andere vanuit Pemuteran regelen duikscholen zowel uitrusting als transport. Interessant voor bergbeklimmers en ervaren wandelaars met een goede conditie zijn de vulkanen op Bali. De Gunung Agung is met ruim drieduizend meter de hoogste top van Bali. Voor de Balinezen is het de heiligste berg, de navel van de wereld. In 1963 is de Gunung Agung voor het laatst is uitgebarsten en men beschouwt hem nu als slapend. Ook de Gunung Batukaru of Batukau, met 2200 meter hoogte de tweede hoogste top, kun je beklimmen. Deze vulkaan is vanwege de dichte begroeiing, die het uitzicht tijdens je tocht beperkt, minder populair. De slapende vulkaan wordt omringd door de prachtige natuur van de Bedegul-caldera. In deze krater vind je het Batakaru natuurreservaat, bestaande uit drie gebieden waaronder een stukje ongerept tropisch regenwoud. Ook zijn er een paar schitterende meren op meer dan duizend meter boven de zeespiegel, het ongerepte Tamblinganmeer en het Buyanmeer, die omzoomd worden weelderige, dichte regenwouden. Op het grotere en drukkere Brantanmeer worden activiteiten als parasailing,waterskiën en ritjes met bananenboten aangeboden. De Gunung Batur is met 1717 meter hoogte een maatje kleiner, maar het is wel de meest actieve vulkaan van Bali. Hij staat in het centrum van twee concentrische caldera’s, waar zich ook het Danau Batur, het Baturmeer, heeft gevormd. De Gunung Batur kun je beklimmen vanaf verschillende punten in de caldera-gebied, zoals het dorp Toya Bungkah, dat over voorzieningen en diverse restaurants beschikt.